Amsterdam _ Het is 1967. De Amerikaanse regisseur Mike Nichols, die had 'gescoord' met zijn filmdebuut 'Who's afraid of Virginia Woolf?' met Elizabeth Taylor en Richard Burton, trekt het plan voor een nieuw project. De film gaat 'The Graduate' heten, een studentikoze tragikomedie over de jonge collegeboy Ben - gespeeld door de dan nog onbekende Dustin Hoffman - die verliefd wordt op de aanmerkelijk oudere Mrs. Robinson.

Een film die om studentikoze muziek vroeg, vond Nichols. En weinigen maakten in het Amerika van halverwege de jaren zestig zulke studentikoze muziek als het folkpopduo Simon & Garfunkel, die met 'The Sound of Silence' al een nummer 1-hit achter de kiezen hadden. Echt enthousiast was met name Simon niet. Maar ach, Nichols was een gerespecteerd man en slechter hoefden ze er niet van te worden. Zeker omdat het om reeds bestaande liedjes leek te gaan. Dus zong het tweetal 'The Sound of Silence' nog eens opnieuw in voor de film en maakten ze een montage - 'remix' zouden we anno 2004 zeggen - van een van hun andere nummers, 'Scarborough Fair'.

,,Nu heb ik eigenlijk nog iets snellers nodig,'' zei de regisseur. Zo wil het verhaal althans. En Art Garfunkel zou vervolgens tegen Simon gezegd hebben: ,,Maar Paul, jij hebt toch nog die onafgemaakte song 'Mrs. Roosevelt'? Als we dat nu eens zingen als 'Mrs. Robinson'?'' Meer dan een refreintje was het nog niet. Dus werd besloten om de plek van de coupletten voorlopig gewoon met 'doo do-doo do-doo' op te vullen. Het werkte. En zo goed, dat Nichols niet eens op meer tekst wachtte. Het kwam zó in de film. De coupletten volgden pas in de versie die het duo later op hun album 'Bookends' zetten.

Die 'Mrs. Robinson' werd voorjaar 1968 de tweede Amerikaanse nummer 1-hit van Simon & Garfunkel. En een nouveauté, want het zou de eerste Amerikaanse hit geweest zijn waarin het woord 'Jezus' voorkwam: 'And here's to you, Mrs. Robinson. Jesus loves you more than you will know. Wo, wo, wo.' Frank Sinatra vond het een prachtlied. Alleen weigerde hij om 'Jezus' in de mond te nemen. Dus werd het in de 'Ol' blue eyes'-versie 'Jilly loves you more than you will know'. Het slaat helemaal nergens op, maar het ging er Frank natuurlijk alleen maar om 'Wo, wo, wo' te kunnen zingen.

Jointje
Hun liedjes, of eigenlijk die van Paul Simon, zijn nog dagelijks op de radio te horen. Maar als 'popmuzikanten' zijn ze eigenlijk nooit helemaal voor vol aangezien door de generatie die opgroeide met Dylan, Hendrix en The Stones. Eigenlijk hebben Simon & Garfunkel altijd een beetje een 'dooie dienders'-imago gehouden. Goed, Garfunkel mag dan een of twee keer door een politieagent zijn aangehouden omdat hij een jointje rookte en Simon trouwde een jaar of twaalf geleden alweer met zangeres Edie Brickell die half zo oud was als hijzelf. Maar daar ligt verder ook geen mens van wakker. Esquire-journalist Robert Christgau noemde de muziek van het duo al 'rock-'n'-roll voor mensen die niet van rock-'n'- roll houden'.

Studentikoos waren ze, Simon and Garfunkel. Gesjeesde studenten, eigenlijk. De eerste had z'n kandidaats Engelse literatuur gehaald en dacht erover om rechten te gaan studeren. De ander, meer een 'wiskundeknobbel', koos voor architectuur omdat architecten er altijd zo interessant uitzagen: corduroy broeken, shawltjes en ze rookten pijp. Paul Simon heeft nooit nagelaten zijn boekenkast in zijn liedjes te spiegelen. Het leverde hem soms het verwijt op een typische pseudo-intellectueel zijn. Toch doet die kritiek afbreuk aan het unieke en vooral hermetische oeuvre dat Simon tussen 1964 en 1970 bij elkaar schreef en dat dankzij de combinatie van de stemmen van Simon & Garfunkel een miljoenenpubliek bereikte.

Het centrale thema van de overgrote meerderheid van zijn songs uit de jaren zestig was de eenzaamheid van het individu in de Amerikaanse samenleving. En vooral het onvermogen tot communicatie. De allereerste nummer 1-hit van de groep, 'The Sound of Silence', gaat er al over. 'People talking without speaking, people hearing without listening.' En op die andere vroege hit, 'I am a Rock' is het al niet anders: 'Ik heb geen vrienden nodig, die bezorgen mij alleen maar pijn,' zingt het duo. Soms vereenzaamt de hoofdpersoon in een lied zo, dat hij - altijd een hij! - besluit de hand aan zichzelf te slaan. In 'Richard Cory' bijvoorbeeld. De rijkste man van de stad - grootindustrieel, playboy en weldoener - wordt door de arbeiders uit zijn fabriek benijd. Zelfs nadat Cory zichzelf een kogel door het hoofd heeft gejaagd koesteren ze nog steeds de wens om in zijn schoenen te staan. Simon ontleende het thema en zelfs hele fragmenten van het lied regelrecht aan het gedicht 'Richard Cory' van de Amerikaan E. A. Robinson uit 1897, die zich weer door een krantenbericht had laten inspireren.

Affectie
Nog meer eenzaamheid in 'The dangling Conversation', de single die volgde op 'I am a Rock'. Eenzaamheid en gebrek aan communicatie binnen een opdrogende relatie ditmaal. Simon had grote verwachtingen van het nummer, misschien wel de meest ambitieuze song die hij tot op dat moment, zomer 1966, had geschreven. Tot zijn teleurstelling haalde het nummer slechts de vijfentwintigste plaats in Amerika en had daarbuiten nog minder succes. Critici vonden regels als 'And you read your Emily Dickinson and I my Robert Frost' ronduit 'snobberig'. Met dichters dwepen in een popsong, dat was 'not done'. Simon brengt op 'Parsley, Sage, Rosemary and Thyme', het album waar 'The dangling Conversation' later dat jaar op zal verschijnen, overigens nog een regelrecht eerbetoon aan Emily Dickinson: 'For Emily, whenever I may find her'.

Ook de definitieve versie van 'Mrs. Robinson' die voorjaar 1968 verschijnt is in feite een lied over de eenzaamheid van het individu in het 'upper-middleclass' America. De affectie die de middelbare Mrs. Robinson en de adolescent Ben voor elkaar voelen. En niemand die dat mag weten. Toch raakt de - naast de Jezus-referentie - meest opvallende regel van het lied een ander thema: 'Where have you gone, Joe DiMaggio? A nation turns it's lonely eyes to you.' Het romantische verlangen naar een Amerika dat er niet meer is. Naar de jaren vijftig, toen de mogelijkheden nog onbegrensd leken - de tijd voor de Vietnam- Oorlog, het Varkensbaai-incident en de moorden op JFK en Martin Luther King. Hetzelfde Amerika dat Simon bezingt in '(They've all come to look for) America'.

DiMaggio is natuurlijk de befaamde baseballer die nog een tijdlang met Marilyn Monroe getrouwd was. Paul Simons persoonlijke baseballheld was overigens een andere: Mickey Mantles van de New York Yankies. Toen Mantles Simon jaren later eens in een televisieshow vroeg waarom de zanger hem niet in het liedje had genoemd antwoordde Simon ontnuchterend: ,,Dan klopte het aantal lettergrepen niet.''

Er is onder Simon & Garfunkologen vaak gespeculeerd of de slotregel uit het nummer 'Blessed' inderdaad verwijst naar de slotzin uit Voltaires roman 'Candide'. Er zijn talloze discussies gevoerd over de vraag of Simon zich voor 'The Boxer' heeft laten inspireren door het leven van Bob Dylan - wat hij overigens zelf ontkent. Maar als een paal boven water staat dat het laatste en meest succesvolle studioalbum dat het duo maakte - en dat met veel hangen en wurgen voltooid werd - 'Bridge over troubled Water', meer dan ooit Simon & Garfunkel zelf tot onderwerp had.

Het succes van 'Mrs. Robinson' had ertoe geleid dat Mike Nichols in 1969 Art Garfunkel vroeg voor een rol in zijn volgende film, 'Catch 22'. Garfunkel nam de uitdaging aan - hij wilde ook wel eens meer dan de 'stem' van Simon zijn. Paul bleef achter in New York om nieuw repertoire te schrijven. De filmopnamen in Mexico namen echter vele maanden meer in beslag dan voorzien.

Ondertussen begon Simon zich behoorlijk eenzaam te voelen, zoals hij beschrijft in 'The only living Boy in New York'. Ook 'So long, Frank Lloyd Wright', hoewel aan de oppervlakte een eerbetoon aan de vermaarde Amerikaanse architect, schreef Paul voor Art, de 'would be architect'. Let vooral op de regel 'All of the nights we'd harmonize till dawn'. Over de tijd dat er nog niet het geringste barstje was gekomen in de verhouding tussen Simon en Garfunkel.

Irritaties
Tijdens de moeizame opnamen van 'Bridge' begonnen de irritaties binnen het altijd zo harmonieuze duo de kop op te steken. Vaak ging het om futiliteiten; soms om meer essentiële zaken. Zo had Paul voor 'Bridge over troubled Water' een politieke song geschreven, 'Cuba si Nixon no', die Art weigerde te zingen. Garfunkel stelde vervolgens voor om een Bach-koraal te bewerken - ze hadden zoiets zes jaar eerder al gedaan met de zestiende eeuwse hymne 'Benedictus'. Daar voelde Simon op zijn beurt niets voor. Dus werd besloten om het bij elf songs te laten.

Precies vijfendertig jaar na de opnamen voor 'Bridge over troubled Water' doen Simon & Garfunkel weer een wereldtournee. Niet de eerste sinds de 'split' van 1970. Misschien zelfs niet eens de laatste. Beiden zijn inmiddels zestigers. Aanzienlijk ouder dan Mrs. Robinson in 'The Graduate' en het studentikoze reeds lang voorbij. 'Wei, wei wei!'

Dinsdag 11 Maart 2003

Ladysmith Black Mambazo toert langs twaalf theaters
Rotterdam _ Zonder hitgevoelig te zijn heeft de Zuid-Afrikaanse groep Ladysmith Black Mambazo na de introductie door Paul Simon stilaan in ons land een vaste achterban opgebouwd. Vandaar dat deze donkere 'schoonzangers' het aandurven om vanaf donderdag gedurende twee weken langs twaalf Nederlandse schouwburgen en concertzalen te gaan toeren.
De concertreis is het vervolg op een eerste tournee voor uitsluitend volle bakken inmiddels alweer vijf jaar geleden. Ladysmith Black Mambazo doet op de toernee Rotterdam niet aan, maar start wel in de Maasstad. Ze zijn te gast in het tv- programma 'Raymann is laat', waarvan de opnamen morgenavond in Nighttown worden gemaakt.

Ladysmith Black Mambazo wordt nog altijd aangevoerd door Joseph Shabalala en borduurt onverminderd voort op één van de belangrijkste tradities binnen de Zulumuziek: de meerstemmige zang. De haarzuivere, magistrale en trotse a-capella zangstijl werd ooit geboren in de mijnen van Zuid-Afrika waar de mijnwerkers 's zondags, na een zesdaagse werkweek, probeerden hun zorgen weg te zingen.

De codenaam Ladysmith Black Mambazo is voortgekomen als resultaat van het winnen van talloze zangcompetities. Ladysmith is de thuishaven van de familie Shabalala; Black refereert naar de zwarte ossen op de boerderij, die doorgaans de sterksten zijn; Mambazo is het Zuluwoord voor bijl, waarmee zij spreekwoordelijk de andere tegenstanders in de zangcompetities een kopje kleiner maakten.De internationale doorbraak volgde halverwege de jaren tachtig, nadat Paul Simon enkele songs met de groep had opgenomen voor zijn album 'Graceland'. Het leverde Ladysmith Black Mambazo een nieuwe schare fans over de hele wereld op.Eind vorig jaar verscheen een nieuw verzamelalbum getiteld 'Congratulations South Africa - The Ultimate Collection'. Op dit album is een collectie te vinden van LBM's mooiste nummers, inclusief de nummers die Ladysmith Black Mambazo produceerde in samenwerking met Paul Simon, Des'ree, The Lighthouse Family, Dolly Parton en Lou Rawls.

Sunday, November 2, 2003

Review: Simon & Garfunkel concert a groovy reunion of sorts

By GENE STOUT
SEATTLE POST-INTELLIGENCER POP MUSIC CRITIC

One of the greatest duos of the '60s had everyone feelin' groovy Saturday night.

MUSIC REVIEW
WHO: SIMON & GARFUNKEL
WHEN: Saturday night
WHERE: KeyArena

Reunited folk-rock stars Simon & Garfunkel brought their "Old Friends" tour to KeyArena, bringing back a flood of baby-boomer memories with more than two dozen generation-defining songs that still sound great after decades of musical and social change.

Dropping by for a rare Seattle visit were two of Paul Simon and Art Garfunkel's musical heroes, the Everly Brothers, whose four-song guest set was a highlight of the two-hour concert.

Though the near-capacity crowd sat attentively for much of the show, many longtime fans could barely contain themselves when Simon & Garfunkel's powerful harmonies kicked in during the third song, "I Am a Rock."

"That's a lot of love you're sending up here," Garfunkel said, beaming. "I love these songs as much as you do."

Simon & Garfunkel appeared to be enjoying themselves, joking with each other about a friendship that began in the sixth grade when both were cast in a school play of "Alice in Wonderland."

Simon was the more serious of the two as he led the backup band through the duo's catalog of hits. Garfunkel did most of the talking and clearly enjoyed being back on stage. His high, soaring vocals haven't diminished over the years.

"When we were rehearsing, we really didn't think (the tour) would go down so well," Garfunkel told the cheering crowd. "Thank you so much."

The show began at about 8:30, a half hour late, with film clips and photos of the duo's long friendship and career, which came to an end in 1970 with the release of "Bridge Over Troubled Water."

Garfunkel (in white shirt, black vest and faded jeans) and Simon (in brown T-shirt and black trousers) opened with a tender version of "Old Friends," a nostalgic song whose lyrics -- "Can you imagine us years from today, sharing a park bench quietly?/How terribly strange to be 70" -- brought smiles and giggles from the audience.

The backup band of veteran players -- featuring guitarist Mark Stewart, who played on Simon's 2000 album, "You're the One" -- roared to life for rocking version of "A Hazy Shade of Winter." From there, the concert covered a lot of musical ground, including many of the songs contained in the duo's new, 33-song album, "The Essential Simon & Garfunkel."

A beautiful "America" preceded a rousing "At the Zoo" that brought handclaps from the audience. Garfunkel introduced "Kathy's Song" as "Paul's most beautiful song," explaining that it had been dedicated to a friend who accompanied the duo in its European busker days, collecting money from passersby.

Introducing a version of "Hey Schoolgirl," the duo's first hit in the late '50s (as Tom & Jerry), Garfunkel said that Simon had been "cracking him up" since the two met in grade school. "People don't know how funny he is," he said as Simon grinned. "He's been cracking me up for 50 years."

Garfunkel then introduced "our heroes," Don and Phil Everly, who offered a boisterous "Wake Up, Little Susie," a stirring "All I Have to Do Is Dream" and a tender "Let It Be Me" before Simon & Garfunkel joined them for the rousing "Bye Bye Love." Making the Everlys part of the show linked two eras of rock, as well as two of rock's greatest duos.

Simon & Garfunkel resumed their show with a trio of wistful tunes -- "Scarborough Fair/Canticle," "Homeward Bound" and "The Sound of Silence" -- bringing them a standing ovation. The mood brightened with a rousing, crowd-pleasing "Mrs. Robinson" accompanied by a video featuring clips from "The Graduate." The duo teased each other before offering Simon's solo hit, "Slip Slidin' Away."

Most of the songs in the show were performed as longtime fans remember them. The band offered mandolin accompaniment for "El Condor Pasa (If I Could)" and boisterous backup for "Keep the Customer Satisfied." Simon & Garfunkel traded lead vocals on "The Only Living Boy in New York," which Simon wrote in 1969 while Garfunkel was in Mexico filming "Catch 22." Pianist Warren Bernhardt (who toured with Steely Dan in the '90s) was featured on the post-breakup hit "My Little Town." The main set closed with a beautiful, soaring "Bridge Over Troubled Water."

Simon & Garfunkel returned to a cheering, foot-stomping crowd for "Cecilia" and "The Boxer." The final encore featured "Leaves That Are Green" (performed on this tour for the first time since 1967), followed by a light-hearted, hand-clapping version of "The 59th Street Bridge Song (Feelin' Groovy)."

Donderdag 11 Juli 2002
Paul Simon in Ahoy': 'Still crazy after all these years'

Door Hans Belder
Hoewel de pensioengerechtigde leeftijd lonkt voor Paul Simon (60) staat de hele maand juli voor de Amerikaanse singer/songwriter in het teken van een Europese tournee. Vanavond staat Simon met zijn band in Ahoy', de plek waar hij ruim elf jaar geleden voor het laatst in ons land optrad. Omdat ook voor popsterren de jaren tellen zijn voor dit concert alleen zitplaatsen beschikbaar.

Directe aanleiding voor deze zomer-tour ligt niet in het verlengde van een onlangs verschenen album, zijn laatste cd 'You're the One' verscheen in 2000, maar komt vooral voort uit Simon's continue drang naar het maken van muziek. In een van de zeldzame interviews met de New-Yorkse zanger verklaart hij muziek te ervaren als bijzonder waardevol in het leven: ,,Het is een van de weinige dingen die op magische wijze je hele persoon beinvloedt.''

De in 1975 uitgebrachte song 'Still crazy after all these years' van het gelijknamige album is door de jaren heen een kenmerkende zinsnede geworden voor Paul Simon's muzikale gedrevenheid. Na de wereldwijde successen met Art Garfunkel - wie heeft het album: 'Bridge over troubled water' niet in huis? - bracht Simon begin jaren 70 zijn eerste solo albums uit. Paul Simon paste er voor om de rest van zijn carrière te teren op de succesnummers die samen met Art Garfunkel tot stand waren gekomen en trok de wereld door op zoek naar nieuwe muzikale inspiratie.

Die vond hij onder meer in Zuid- Afrika, waar hij samen met lokale muzikanten (die hij beloonde met driemaal de gebruikelijke gage) van de zanggroep 'Ladysmith Black Mambazo' nummers opnam die in 1986 verschenen op het legendarische album 'Graceland'. Met songs als 'Diamonds on the soles of her shoes', 'The boy in the bubble' en natuurlijk 'Graceland' schreef Paul Simon muziekgeschiedenis. Hij sloeg een brug tussen de Westerse popmuziek en de Afrikaanse muziekcultuur. Een aantal jaren later, na talloze reizen en onderzoeken, verscheen het album 'The rhythm of the saints' waarop de kleine muzikant zijn fans dit keer de geheimen onthulde van de Braziliaanse ritmes.

Zonder een nieuw album, maar uitgerust met een hit-archief van bijna 200 songs staat Paul Simon met band in een uitverkocht Ahoy'. Wellicht kan hij, net als elf jaar terug, toch niet om 'Bridge over troubled water' heen. Destijds eindigde 'The Bridge' in een reggae-ritme. Vanavond zal blijken welke versies Simon er in de afgelopen jaren aan toegevoegd heeft.